Adnan Menderes Sözleri, Adnan Menderes ile ilgili Sözler

Ali Adnan Menderes (1899 – 17 Eylül 1961), Türk siyasetçi. 1950-60 yılları arasında Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlığı görevinde bulundu. Ayrıca, aynı tarihler arasında kurucuları arasında yer aldığı Demokrat Parti (DP) Genel Başkanlığını yürüttü. Menderes, Türkiye siyasi tarihine idam edilen ilk ve tek Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı olarak geçti. 1990’da Türkiye Büyük Millet Meclisi çıkardığı yasayla, Menderes ve onunla beraber idam edilen Maliye Bakanı Hasan Polatkan ve Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu’ya itibarlarını iade etti.

1946 Türkiye’si ile 1954 Türkiye’si arasında asır farkı değil, çağ farkı vardır.

İsmet Paşa hastadır. Hastalığının adı da iktidar hastalığıdır.

İsmet Paşa, kendi zamanında, ‘Ben memleketi idare ediyordum’ diyor. O devirde bu memleketi çocuklar da idare ederdi. Çünkü herkesi susturmuş, bir tek kendisi konuşuyordu, memleketi de böyle idare etti ve bu memleket seneler senesi olduğu yerde saydı. / Adnan Menderes

Uzun seneler bir fetih hakkı olarak bu memlekete sahip oldukları zannında olanlar, hayatlarının ileri devresinde ruhlarına girmiş olan bu kanaati değiştirmek imkânını bulamazlar. Kendileri, Allah tarafından memur olunmuş insanlardır! Telakkileri böyledir. / Adnan Menderes

Siyasi mukadderatımı tamamen DP Grubu’na, yani ellerinize bırakıyorum. / Adnan Menderes

Dünyadan ayrıldığım şu anda, ailemi ve çocuklarımı şefkatle andığımı kendilerine bildirin. Vatanı ve milleti Allah refah içinde bıraksın. / Adnan Menderes

Mukadderatımı tamamen DP grubunun inisiyatifine bırakıyorum.

Millete mal olmuş inkılapları muhafaza edeceğiz millete mal olmamış inkılapları tasfiye edeceğiz.

Allah’ım bana bir daha böyle bir seçim gecesi yaşatma! (DP ile CHP’nin atbaşı gittiği bir birinin bir ötekinin öne geçtiği 1957 Seçimleri gecesi.)

Dünyadan ayrıldığım şu anda ailemi ve çocuklarımı şefkatle andığımı kendilerine bildirin. Vatanı ve milleti Allah refah içinde bıraksın. (Menderes’e son arzusu sorulduğunda)

“… mühim olan toplumun ruhunda yaşama şevk ve azminin geliştirilmesi, hak ve hürriyet aşkının kökleştirilmesi ve vatandaş idrakinin yüksek ve necip hislerle donatılmasıdır.”

“Ziraatte, sanayide, madencilikte ve nakliye ekonomisinde velhasıl iktisadi hayatın bütün kollarında, Türkiye’nin nasıl akla sığmaz bir süratle, bir asırlık mesafeyi bu on sene içinde aldığını görmekteyiz.”

“Ben sussam, millet susmaz, vicdan susmaz, hakikat susmaz.” Adnan Menderes, Hasan Polatkan ve Fatin Rüştü Zorlu’yu Şehadetlerinin yıldönümünde rahmetle ve minnetle anıyorum.

Allah refah içinde bıraksın. (Menderes’e son arzusu sorulduğunda)

Aziz Milletimiz, milli iradenin temsilcilerini hiçbir zaman unutmayacak. Ülkemize, milletimize ve demokrasimize yönelen tüm darbeleri ve darbe zihniyetini tel’in ediyor, merhum Adnan Menderes, Fatin Rüştü Zorlu ve Hasan Polatkan’ı rahmetle anıyorum

“Başbakan’la Eskişehir’e gideli daha iki hafta olmadı. Hiç abartmadan söyleyeyim, iki yüz bin kişi Menderes’i coşkuyla alkışlayıp bağrına bastı. Böyle bir olayın hiçbir anlamı yok mu?”

“… kışkırtıcıların herkesin ders alacağı bir şekilde cezalandırılması lâzım.”

“… geri dönersem herkesin kafası büsbütün karışır.”

“Pazara kadar değil, mezara kadar.”

“Artık inananlar için vakit geldi.”

1946’da kendisinin mebus seçilmediğini bilmiyor muydu? 4 yıl gayri meşrû cumhurbaşkanlığı yaptığını İsmet Paşa bilmiyor mu? Vatandaşların haklarını iptal etmek yolunda bizzat emirler vermemiş miydi? İsmet Paşa milletvekillerini takip etmek için bütün milletvekillerinin peşlerine hafiyeler koymamış mıdır? / Adnan Menderes

“Cumhurbaşkanı istifa etmelidir. Cumhurbaşkanlığına Sayın Adnan Menderes getirilmelidir. Bu muhterem zatı her şeye rağmen milletin çoğunluğun sevmekte olduğuna kaniim…”

Allah’ım bana bir daha böyle bir seçim gecesi yaşatma! / Adnan Menderes

Uzun seneler bir fetih hakkı olarak bu memlekete sahip oldukları zannında olanlar, hayatlarının ileri devresinde ruhlarına girmiş olan bu kanaati değiştirmek imkânını bulamazlar. Kendileri, Allah tarafından memur olunmuş insanlardır! Telakkileri böyledir. / Adnan Menderes

Mustafa Kemal demokratik inkılabı gerçekleştirmemiştir, yarıda bırakmıştır. / Adnan Menderes

Türkiye’ye 10 sene başbakanlık yaptım. Sekiz senemi Türk tarihi yazacak, iki senemi de dalkavuklarım. Oğlum Yüksel’in devlet tarafından okutulmasını istiyorum. Kaleminden altın damlasın. Bizim gibi olmasın.

Bu memleketteki zulüm devri İsmet Paşa ile onun iktidardan düşmesiyle kapanmıştır. (İsmet Paşa) hırsı için bu memleketi bir baştan öte başa ateşe vermek isteyen adamdır. Paşa yeter artık! Bu memleketi bizim gibi memleketin içinden gelmiş olan insanlar idare etsin! / Adnan Menderes

Aziz ve muhterem vatandaşlarım; Her an ve her saat başında yalan haberle bir takım korkunç şayialar çıkarılmak suretiyle, heyecan yaratmak ve bu heyecan vasatında bir takım kışkırtmalar da yaparak hadiseler çıkartılmak istenmekte olduğunu ve bu yıkıcı faaliyetlerin belli merkezlerden idare edilmekte bulunduğunu, dünkü konuşmamda arz ve ifade etmiştim. Bu şayialara, bu yalan haberlere inanılmamasını, hatta bunlara inananların alakalılara ve vazifelilere ihbar edilmesini de ayrıca rica etmiştim. / Adnan Menderes

Ben odunu aday göstersem milletvekili seçtiririm. / Adnan Menderes

Bize göre hususi mülkiyet ve şahsi hürriyete dayanan bir iktisat rejiminde, iktisadi sahanın asıl olarak ferde veya şirket halinde hususi teşebbüse ait olması lazımdır. / Adnan Menderes

Dünyadan ayrıldığım şu anda, ailemi ve çocuklarımı şefkatle andığımı kendilerine bildirin. Vatanı ve milleti Allah refah içinde bıraksın.

Türkiye demokrasisi için unutulmayacak bir kara leke olarak tarih sayfalarına kazınan merhum Başbakan Adnan Menderes’in 17 Eylül 1961’de idam edilmesinin üzerinden yıllar geçti. Merhum Adnan Menderes ve arkadaşlarına Allah’tan rahmet, milletimize başsağlığı diliyorum

Siz bu rejimi devraldığınız zaman darağaçları kurdunuz, o (İsmet İnönü) zannınca bu memleketin sahibidir. Tek başına memlekete tesahüb ediyor (sahip çıkıyor) ve tek başına bu memleket hakkında konuşuyor. Bunu, bu hakkı nereden alıyor? Biz sizin gibi istila veya fetih hakkına dayanarak mı geldik bu iktidara?

“… ayaklanma tertipçilerinin sermayelerinin yüzde 99’u yalan haberler inşa etmek, meş’um dedikodu ve şayiaları bütün vatan sathına yaymaktan ibarettir.”

Aziz ve muhterem vatandaşlarım; Her an ve her saat başında yalan haberle bir takım korkunç şayialar çıkarılmak suretiyle, heyecan yaratmak ve bu heyecan vasatında bir takım kışkırtmalar da yaparak hadiseler çıkartılmak istenmekte olduğunu ve bu yıkıcı faaliyetlerin belli merkezlerden idare edilmekte bulunduğunu, dünkü konuşmamda arz ve ifade etmiştim. Bu şayialara, bu yalan haberlere inanılmamasını, hatta bunlara inananların alakalılara ve vazifelilere ihbar edilmesini de ayrıca rica etmiştim

Allah düşmanımı bile böyle bir muhalefetle karşılaştırmasın. / Adnan Menderes

Bütün seçimlerde mağlup olurlar, yine de memleket bizimledir, derler. Hükümet işlerinde şimdiye kadar hiçbir başarı göstermemişlerdir. Gölge etmesinler, biz başka ihsan istemiyoruz.

1946’da kendisinin mebus seçilmediğini bilmiyor muydu? 4 yıl gayri meşrû cumhurbaşkanlığı yaptığını İsmet Paşa bilmiyor mu? Vatandaşların haklarını iptal etmek yolunda bizzat emirler vermemiş miydi? İsmet Paşa milletvekillerini takip etmek için bütün milletvekillerinin peşlerine hafiyeler koymamış mıdır?

Siz isterseniz hilafeti bile geri getirebilirsiniz.

Mukadderatımı tamamen DP grubunun inisiyatifine bırakıyorum. (Adnan Menderes)

Kellemi onlara götürdüğünüzde deyiniz ki ‘Adnan Menderes hürriyet uğruna koyduğu başını 17 sene evvel almadığınız için sizlere müteşekkirdir.’ İdam edilmek için ortada hiçbir sebep yok

Olaylara bakarak iki tarafın da aynı ülkenin insanları olduğunu düşünmek imkansız gibidir.

Siz bu rejimi devraldığınız zaman darağaçları kurdunuz, o (İnönü) zannınca bu memleketin sahibidir. Tek başına memlekete tesahüb ediyor (sahip çıkıyor) ve tek başına bu memleket hakkında konuşuyor. Bunu, bu hakkı nereden alıyor? Biz sizin gibi istila veya fetih hakkına dayanarak mı geldik bu iktidara? / Adnan Menderes

Allah’ım bana bir daha böyle bir seçim gecesi yaşatma! / Adnan Menderes

Her mahallede bir milyoner yaratacağız.

Bize düşen aslımızı, geçmişimizi, ecdadımızı unutmadan bu yolda ilerlemektir.

…siz seçimle gelmiş bir iktidarı silah zoruyla devirdiniz…

Adnan Menderes’e göre ordu, kutsal, mukaddes bir kurumdur.

Türk milleti Müslüman’dır ve Müslüman kalacaktır. Bu memlekette din hürriyetine tecavüz etmek kimsenin haddi değildir. Hakiki mümin ve samimi Müslüman olanlar din hürriyetinden tamamen emin olabilirler. / Adnan Menderes

Bize göre hususi mülkiyet ve şahsi hürriyete dayanan bir iktisat rejiminde, iktisadi sahanın asıl olarak ferde veya şirket halinde hususi teşebbüse ait olması lazımdır. / Adnan Menderes

Ben idamdan korkmuyorum. Tarihe hırsız başbakan olarak geçirmek istiyorlar, bunu önleyiniz. / Adnan Menderes

Size dargın değilim. Sizin ve diğer zavallıların iplerinin hangi efendiler tarafından idare edildiğini biliyoruz. Onlara da dargın değilim.

“Diş bileyenlerin her zaman bir rezalet çıkarma riski vardır.”

“Tarihte bir gün önce taptıkları insanların suratına ertesi gün tüküren yığınlar görülmedi mi?”